21 jul 21 juli 2019. Over politieke scheikunde. Speech ter gelegenheid van de nationale feestdag, Aarschot. 

​Dames en heren,

Een wonder van politieke scheikunde.
Zo beschrijft geschiedkundig auteur Johan Op de Beeck het ontstaan van België in 1830.
In de reageerbuis van de Belgische revolutie zaten vele, botsende moleculen. Er was weerstand tegen de koninklijke almacht van Willem I, er waren de Nederlands- Franse taalkwesties, spanningen tussen katholieken, protestanten en vrijzinnigen, maar zeker ook sociaal-economische kwesties, armoede, staatsschuld en zelfs een verschil in visie op onderwijs.

Stuk voor stuk geladen onderwerpen die er voor zorgden dat tegenstanders van zeer uiteenlopende strekkingen elkaar vonden in de wil om een nieuw land te vormen : België.

25 augustus 1830 begon als een dag zoals een andere. In de gloednieuwe Muntschouwburg, een van de mooiste theaterzalen van Europa, vond ’s avonds een operavoorstelling plaats. “De stomme van Portici”, een spektakelstuk met massascènes, varende schepen en brandende steden. De opera brengt het verhaal van een opstand en in het bijzonder de aria ‘Amour sacré de la Patrie’ zette de toehoorders in vuur en vlam.

“Amour sacré de la Patrie
Rends-nous l’audace et la fierté
A mon pays je dois la vie
Il me devra sa liberté.”

De vlam sloeg in de pan. Brussel en nadien de rest van het land stonden in lichterlaaie. Er volgden nog een opstand, een voorlopig bewind en internationale onderhandelingen vooraleer ons land uiteindelijk zelfstandig kon bestaan. Maar vandaag, 188 jaar later, herdenken we niet de opstand of de opera.

We herdenken wèl de eedaflegging van Koning Leopold 1 en de inwerkingtreding van een nieuwe Grondwet.

Die nieuwe grondwet was het bindmiddel tussen allerlei uiteenlopende belangen van de Belgische opstandelingen. Katholieken en vrijzinnigen, Vlamingen en Franstaligen, industriëlen, burgers en boeren, republikeinen en monarchisten…

Het was een sleutel om één te kunnen zijn in verscheidenheid. Met rechten en vrijheden als bindmiddel voor politieke scheikunde.

Het was de meest moderne en vooruitstrevende Grondwet van die tijd dankzij haar heldere en duidelijk omschreven principes en grondrechten: vrijheid, vrije meningsuiting, scheiding tussen kerk en staat, persvrijheid, het recht om zich te verenigen…
Het nieuwe land was daarmee van bij het begin diep geworteld in de idealen van de Verlichting

Dat zijn ook vandaag nog de fundamenten van onze samenleving. Het respect voor deze principes zorgt ervoor dat botsende moleculen vreedzaam kunnen matchen. Dat de politieke scheikunde werkt.

Dames en heren,

Op een dag als vandaag, betuigen we respect aan het vaderland en al diegenen die dag-in-dag-uit strijden of gestreden hebben voor onze veiligheid. Om onze idealen overeind te houden. Die vrede, vrijheid en veiligheid garanderen, met risico op eigen leven. Mijn dank en oprechte erkentelijkheid gaan in het bijzonder naar diegenen die daarbij hun leven gegeven hebben.

Vrede, vrijheid en voorspoed klinken vandaag vanzelfsprekend, maar zijn dat niet. De manier waarop wij onze samenleving organiseren, staat onder druk, zowel onder invloed van buitenaf als door krachten binnenin. Opnieuw overheerst de tendens om verschillen op te kloppen en uit te vergroten, in plaats van de kracht te zoeken om tegenstellingen te overbruggen.

Ook vandaag zijn opnieuw ‘explosieve’ elementen aanwezig. Terug van nooit weggeweest. Meningsverschillen omwille van religies of taal. Maar ook armoede, onderwijs, staatsschuld of spanningen omwille van sociaal-economische redenen staan hoog op de agenda.

We hebben vandaag opnieuw politieke chemie nodig om alle elementen met elkaar in verbinding te brengen. De principes die aan de basis liggen van het ontstaan van ons land, tonen daarbij de weg. Het zijn die idealen van de verlichting waarop ons land is gebouwd. De idealen van vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid.

Een samenleving kan niet bestaan als bevolkingsgroepen naast elkaar leven. Ze kan alleen bestaan als mensen, ook al hebben ze een verschillende achtergrond of een fundamenteel verschillende mening, dezelfde basiswaarden delen en respecteren.

Ongetwijfeld is het gemakkelijker om een cocktail van tegenstrijdige belangen tot ontploffen te brengen.
Politieke kaarten liggen moeilijk, posities zijn vaak tegenstrijdig, belangen moeilijk verzoenbaar.
Maar de boel tot ontploffen brengen lost niks op. Het is gevaarlijk en leidt uiteindelijk tot achteruitgang en verarming van ons allemaal.

Maar als we er in slagen om verschillen te overstijgen en het beste in onszelf te vinden is niets onmogelijk.

De voorbije 20ste eeuw toont ons de uitersten van het menselijke kunnen. Van de allesverwoestende destructie van wereldoorlogen enerzijds tot het ondenkbaar veroveren van de maan en de ruimte anderzijds.

Laat de 21ste eeuw de eeuw zijn waarin de principes van de Verlichting de duistere krachten overwinnen. Ze staan onder druk, maar ze zullen niet plooien. Toch niet als het aan ons ligt.

Laat deze nationale feestdag een dag zijn waarop we de waarden waarop dit land is opgericht fier uitdragen.

Samen willen wij er als stadsbestuur voor zorgen dat we één kunnen zijn, in al onze verscheidenheid. Het is ook het fundament van mijn engagement als politica, als volksvertegenwoordiger en burgemeester.

Dat mensen in vrede, in vrijheid en in voorspoed kunnen samenleven.

Dat is het DNA van Europa, België, Vlaanderen en natuurlijk, Aarschot.

Ondanks al onze verschillen zijn wij allemaal Aarschot.

En daar mogen we fier op zijn.
Onze eendracht maakt macht.

Ik dank u.

Gwendolyn Rutten, Burgemeester.
21 juli 2019