10 nov “Zo genadeloos als Carina Van Cauter worden alleen vrouwen afgemaakt”

Blauw, blauw, blauw kleurden de Vlaamse steden en gemeenten. Open Vld was een opvallende winnaar op 14 oktober. Eigenlijk had sindsdien elke dag een feest moeten zijn voor Gwendolyn Rutten. Maar de voorzitster is kwaad. “Maak daar heel kwaad van.” Graag had ze Carina Van Cauter benoemd gezien als gouverneur van Oost-Vlaanderen. Maar dat feestje ging niet door. “Door een politieke afrekening op klaarlichte dag. Zo genadeloos als Carina worden alleen vrouwen afgemaakt. En ja, dan reageer ik als een leeuwin.” Ze klauwt terug.

Dit interview verscheen in het laatste nieuws op 10 november 2018.

Sprekende cijfers? In bijna 1 op de 2 gemeenten van Vlaanderen bestuurt Open Vld de volgende zes jaar mee. Dat zijn er meer dan vorige keer. In 1 op de 4 gemeenten leveren de liberalen de burgemeester. Ook dat zijn er meer dan vorige keer. In 1 op de 8 gemeenten hebben ze de absolute meerderheid behaald. Meer dan in 2012, andermaal. En niet twee maar viér sjerpen van grote steden wilde Gwendolyn Rutten veroveren: naast Mechelen met Bart Somers en Kortrijk met Vincent Van Quickenborne ook Oostende met Bart Tommelein en Gent met Mathias De Clercq. Dat leek toen een verre worp, maar het lijkt nu te lukken. “Ik ga ervan uit dat Mathias de eerste liberale burgemeester van Gent wordt sinds 1958.”

U gaat ervan uit, maar bent u daar zeker van?

“Ja. Omdat je maar één keer met Mathias door zijn stad moet lopen om te voelen: elke porie van hem ademt Gent. Omdat de kiezers hem duidelijk hebben aangewezen als hun favoriete burgemeester. Omdat Open Vld de grootste partij van Gent is. En omdat Groen nooit zijn zinnen heeft gezet op die sjerp. Had Groen de burgemeester willen leveren, dan hadden ze de kartellijst niet laten trekken door een socialist. Dus ja, natuurlijk wordt Mathias burgemeester.”

Hij leunt daarvoor op Mieke Van Hecke. Rare romance is dat toch: een emancipatorische stamboomliberaal van 36 en een linkse, religieus geïnspireerde christendemocrate van 71.

“U mag dat vreemd vinden, maar ik vind het een verademing: twee politici die in menig opzicht van elkaar verschillen maar alleen op zoek gaan naar wat hen bindt. Daar is niets kunstmatigs aan. Je zag die chemie vonken tijdens de campagne. Zoiets wérkt ook echt op stadsniveau. Kijk hoe onze liberale burgemeesters in Mechelen en Kortrijk met succes de strijd tussen links en rechts overstijgen. Die aanpak werkt blijkbaar inspirerend, als ik goed luister naar wat de burgemeester van Antwerpen zegt.”

Dat hij de oorlog tegen links moe is, zei Bart De Wever. Meent hij dat?

“Ja, hij meent dat. Je kunt polariseren en hopen dat je dat stemmen oplevert, maar er komt een moment dat je met oplossingen moet komen. Hoe zwaarder je voordien gepolariseerd hebt, hoe moeilijker dat wordt achteraf. Onze eigen burgemeesters staan daarin al een stap verder.”

U bent er nu ook zelf één. Burgemeester van Aarschot, against all odds.

“Dat is – vergeef mij het cliché, want ik meen het – een droom die in vervulling gaat. Het doet dubbel deugd omdat er in Aarschot een brede coalitie tégen mij in de maak was. Met een voorakkoord dat al in 2015 in kannen en kruiken was, drie jaar voor de kiezer zich moest uitspreken. Wel, die kiezer heeft dat niet gepikt. Hij heeft gezegd: Gwendolyn, het is aan u en uw team.”

Voor hoelang?

“Voor zes jaar.”

Niet als u na de Vlaamse en federale verkiezingen van mei volgend jaar minister wordt.

“Dat ga ik niet doen. Zes jaar burgemeester, dat heb ik de kiezer beloofd. Ik heb geen enkele ambitie om minister te worden. Ik héb die kans de voorbije jaren al een paar keer gekregen, maar ik ben heel graag partijvoorzitter. Dat blijf ik tot 2020. Al weet je nooit wat 2019 zal geven. Valt het tegen, dan is het in de politiek als in het voetbal: dan sneuvelt de trainer. Maar daar ga ik niet vanuit, integendeel.”

U sluit niet uit dat u doorgaat als partijvoorzitster?

“Ik sluit het niet uit, maar je moet ook niet te lang op dezelfde stoel willen zitten. We zien wel.”

Partijvoorzitter noch minister? Dan heb ik een gouden tip voor u: word provinciegouverneur van Vlaams-Brabant. Lodewijk De Witte (sp.a) gaat in december 2019 met pensioen.

“(Schaterlach) Néé! Waarom gaat men er blijkbaar voetstoots vanuit dat ik straks minister word? Vincent Van Quickenborne heeft destijds het vicepremierschap opgegeven om zich helemaal aan Kortrijk te wijden en zie hoe zijn stad vandaag blinkt. Is het dan zo vreemd dat ik dat ook wil doen voor mijn eigen Aarschot en onze 30.000 inwoners?”

U heeft iets te vieren vandaag. Ook in Grimbergen kan uw Open Vld nu sans gêne toetreden tot een coalitie waarin geen enkele Vlaams Belanger meer zit. Die ene offert zich op voor de goede zaak: hij wordt onafhankelijk.

“Goede zaak. Ik wens hen veel succes.”

Dat was uw eis, toch? Dat op de lijst Vernieuwing van de respectabele oud-VB’er Bart Laeremans dat ene personeelslid van Vlaams Belang ofwel zijn job zou opzeggen ofwel zijn zetel als gemeenteraadslid voor Vernieuwing?

“Zo is dat. Wij werken niet samen met de extremen. Niet met Vlaams Belang, niet met PVDA. Ook niet een klein beetje. Want als er bij een lokale coalitiepartner één gemeenteraadslid voor Vlaams Belang mag werken, waarom dan geen twee of geen vier of niet allemaal? Die deur zetten wij niet open.”

Eén lokaal en anoniem raadslid dat de kost verdient bij een partij die u niet zint. Lijdt u dan niet aan overdreven smetvrees?

“Nee. Het is een kwestie van principes. Die ene man werkt in het parlement voor een partij voor wie niet alle mensen gelijk zijn. Die doet daar zijn job van negen tot vijf. Dat is zijn goed recht. Maar diezelfde man zou dan om zes uur in Grimbergen plots zijn gewaad als Vlaams Belanger afleggen en in de gemeenteraad helemaal anders denken? Komaan, dat was niet ernstig. Ik heb niets tegen die man. Net zoals ik ook zijn voorzitter Tom Van Grieken de hand druk. Maar met hem en het VB samenwerken? Dat doen wij niet .”

Nee? In Beringen wordt de kartellijst waartoe ook uw Open Vld behoort getrokken door Bert Schoofs, vijftien jaar lang het gezicht van Vlaams Belang in Limburg. Dat vindt u geen probleem?

“Nee. Omdat mensen in de loop der jaren tot andere inzichten kunnen komen, gelukkig maar. Schoofs heeft met Vlaams Belang gebroken. Goed zo. Of gaan we al wie ooit met het VB heeft gedweept voor eeuwig en één dag laten branden in het politieke vagevuur. Nee toch?”

Over naar Oost-Vlaanderen.

“De blauwste provincie.”

Dat zegt ook Herman De Croo. Hij vindt dat die provincie van oudsher recht heeft op een blauwe gouverneur. Op Carina Van Cauter, in dit geval.

“Zo werkte dat vroeger, ja. Maar vandaag bestaan er in de politiek geen verworven rechten meer.”

Nee? U zei dat Oost-Vlaanderen naar zijn gouverneur kon fluiten als die niet Carina Van Cauter zou heten, uw protegee van Open Vld.

“Zo heb ik dat niet letterlijk gezegd. Maar ik blijf erbij: Carina zou een uiterst geschikte provinciegouverneur zijn geweest. Ze is provincieraadslid geweest, heeft in de Oost-Vlaamse deputatie gezeten, heeft een groot hart voor haar provincie én ze is in de Kamer tot beste parlementslid verkozen door de media. Niet toevallig, want ze heeft wetsvoorstellen goedgekeurd gekregen over de grenzen van meerderheid en oppositie heen. Kun je dan dichter bij de definitie van een bruggenbouwer komen? Kun je het ideale profiel van een gouverneur dichter benaderen?”

Volgens uw Vlaamse coalitiepartners N-VA en CD&V wel. Zij hebben een andere kandidaat op het oog. De algemeen directeur van de stad Aalst. Die stak er volgens minister Liesbeth Homans bovenuit bij de 15 geschikte kandidaten.

“Dat is het nu net. Akkoord dat er een objectieve procedure was om de geschikte kandidaten te scheiden van de andere. Daar was ook Carina Van Cauter het mee eens. Zij is geschikt bevonden, net als 14 anderen. Maar nooit is er gewag gemaakt van een rangschikking onder die geschikten. Dat is nochtans waar minister Homans (N-VA) zich op beroept om die meneer uit Aalst naar voren te schuiven. En bovendien is het rapport van Carina vanuit de Vlaamse regering gelekt naar de media en uitgemond in een karaktermoord. Ze wordt daarin met de grond gelijkgemaakt, terwijl ze verdorie unanieme lof oogst als parlementslid, over alle partijgrenzen heen. Men heeft haar op die manier vernederd, cynischer dan ik ooit heb meegemaakt. Men heeft de spelregels veranderd terwijl de match al bezig was. Dat pik ik niet. Dan word ik kwaad. Heel kwaad. En dan verwoord ik de dingen misschien iets scherper dan nodig, maar op zo’n moment reageer ik als een leeuwin die het opneemt voor haar welpen. Dan klauw ik terug.”

Als een leeuwin? Of als een kleuter die haar zin niet krijgt?

“Nee, daar gaat het niet om. Als je dossier op de straatstenen wordt gegooid, zonder enig verweer, dan word je terecht heel boos. En oké, dat het Carina of helemaal géén gouverneur zou worden voor Oost-Vlaanderen, dat had ik misschien beter niet gezegd. Dat was niet eens een dreigement. Het was een vaststelling: dat die benoemingsprocedure was verworden tot een rommeltje. Daar komt niets goeds meer uit. Je riskeert een stortvloed aan klachten als je daar nu nog mee doorgaat.”

Minister-president Bourgeois zegt het omgekeerde: dat het klachten zal regenen als men er niét mee doorgaat.

“Tja. Kunnen we alstublieft weer aan politiek gaan doen met respect voor regels en fatsoen? Waar gaan we heen als we het normaal vinden dat coalitiepartners dergelijke perslekken organiseren? Je. Lekt. Niet. Uit. Een. Dossier. Punt. Minstens één Vlaamse minister vindt dat blijkbaar geen probleem. Ik garandeer u: als dit in de privé gebeurt, wordt er niet gerust voor het lek is gevonden en er sancties zijn getroffen. Maar wat stel ik vast? Dat minister-president Bourgeois (N-VA) geen aanstalten maakt om dat lek op te sporen. Dat hij zich dus neerlegt bij het bedenkelijke arbeidsethos van minstens één van zijn Vlaamse ministers.”

Zit de mol bij N-VA of bij CD&V?

“(Lachje) Alleszins niet bij ons. Kijk, sinds Carina zich heeft teruggetrokken, heb ik ook van mensen van andere partijen gehoord dat zij eigenlijk de beste keuze was. Wat is dit dan? Een politieke afrekening. Blijkbaar dachten N-VA en CD&V: we moeten Open Vld een lesje leren.”

Waarom zouden ze dat denken?

“Zou het kunnen dat we te succesvol zijn geweest bij de verkiezingen? Halen we in die regering te veel slagen binnen? Lopen we te veel in de kijker? Staan we naar hun goesting te sterk in Oost-Vlaanderen? Zeg het maar.”

Waarom wordt een gouverneur niet gewoon openlijk politiek benoemd, zoals vroeger? Dan ben je van die hele schijnvertoning af. Bovendien: elders benoemt u toch ook gewoon partijgenotes? Annemie Turtelboom bij de Europese Rekenkamer, Fientje Moerman bij het Grondwettelijk Hof.

“Mevrouw Turtelboom heeft daarvoor wel een spervuur aan vragen moeten doorstaan in het Europees Parlement. Ik lees over hun benoemingen zinnen waarvan ik denk: die zou men nooit over mannen schrijven. Dat de teneur bij mevrouw Moerman is: wat weet zij nu over het Grondwettelijk Hof? Excuseer? Fientje is afgestudeerd aan de Harvard School of Law. Niemand kan aan haar tippen.”

Helen ze nog, de wonden die deze gouverneurssaga in de Vlaamse regering heeft geslagen?

“Die regering moet zichzelf nu een spiegel voorhouden. Je kunt niet zomaar overgaan tot de orde van de dag. Hier is een kandidaat van achteruit getackeld. In het voetbal staat daar een kaart op. Maar de minister-president, zeg maar de scheidsrechter, laat begaan. Dat kan niet.”

U ziet geen spoken als u zegt dat vrouwen in dit soort dossiers harder worden getackeld dan mannen?

“Nee. Ik geloof niet in grote complotten van mannen – daarvoor zie ik hen te graag – maar zo genadeloos als in dit geval worden alleen vrouwen afgemaakt. En dat passeert blijkbaar. Het zit er nog altijd ingebakken.”

Is uw verontwaardiging niet een beetje selectief? Uw partij vindt het niet kunnen dat CD&V een man – Steven Vanackere – benoemt als opvolger van Marcia De Wachter als directeur bij de Nationale Bank. Maar zelf heeft u ook gewoon een man benoemd daar.

“Het gaat mij niet specifiek om de man Steven Vanackere. Die gaat dat goed doen. Het gaat erom dat vrouwen nog altijd ondervertegenwoordigd zijn op het topniveau van overheidsbedrijven en ondernemingen.”

Maar het was volgens u wel weer aan de CD&V om te zorgen voor een nieuwe excuustruus bij de Nationale Bank?

“Toch niet. En ik ben geen vriendin van Marcia De Wachter, maar een excuustruus zou ik haar nooit noemen.”

Ik noem haar alleen maar zo omdat het daar deze week wel erg op leek: vervang die ene vrouw door een andere en niemand had nog gepiept over het onevenwicht dat nu plots een schande heet te zijn. Alsof die ene vrouw het verschil maakt.

“Natuurlijk niet. Eén op de drie, zoals bij alle beursgenoteerde bedrijven, is een minimum. Maar dat neemt niet weg dat ik Wouter Beke eigenlijk heb horen zeggen: gendergelijkheid en meer vrouwen in topfuncties is voor CD&V heel erg belangrijk, maar hier en nu even niet. Nu mag het gewoon weer een man zijn. Bon, dat is zijn keuze.” voor de helft uit vrouwen zouden bestaan. En er zullen ook meer vrouwen onze lijsten trekken in 2019.”

Het is tijd dat u nog eens op de barricaden klimt, mevrouw Rutten.

“(Lacht) Doe ik dat al niet? Ik heb ervoor gepleit dat de volgende regeringen Ik heb ervoor gepleit dat de volgende regeringen voor de helft uit vrouwen zouden bestaan.”

Eén troost: Carina Van Cauter kan nu opnieuw nummer twee worden achter Alexander De Croo op de federale Kamerlijst.

“Op zijn minst. Of nummer één op een andere lijst (voor het Vlaams Parlement, red.).”

Maar uzelf zult dus niet behoren tot die helft vrouwelijke ministers?

“Nee. Dat zou te comfortabel zijn. Daarvoor pleiten en er zelf als eerste gebruik van maken? Zo doe ik niet aan politiek.”