03 mrt “Een hondenjob, maar ze was ervoor gemaakt”: intimi over Gwendolyn Rutten, bijna ex-voorzitter van Open Vld

Pauze. Zo heet de koffiebar van ‘meneer Rutten’ in het centrum van Aarschot. Dertig jaar al – van toen ze 15 waren – zijn Jimmy Geurts en Gwendolyn Rutten een complementair stel. Alles aan haar bruist en kolkt. Alles aan hem en zijn zaak ademt rust. “Het is krokusvakantie. Geen juffen die hier tussen hun lessen koffie komen drinken. Geen leerlingen voor en na. Dan is het kalm. Espresso?” Buiten slaat de regen tegen het raam. Binnen legt Jimmy warme platen op. Paolo Conte. The Beatles. “Hier wordt niet over politiek gepraat. Toch niet met mij.”

Pauze is wat zijn echtgenote zeven jaar aan een stuk niet is gegund. Geen job in de Wetstraat sloopt politici zo ongenadig als die van partijvoorzitter. “Het houdt nooit op”, heeft Jimmy Geurts ervaren.”Elk uur van de dag, zeven op zeven, en elk uur van de vakantie is er altijd wel iets dat dringt en voorrang heeft. Daar moet je mee om kunnen. Zij kan daar mee om. En ik ben het gewend. De kinderen ook. Juliette (16) en Alphonse (15) hebben hun mama nooit anders geweten dan druk, altijd druk.”

Of dat gaat veranderen eind maart, wanneer ze voorzitter áf zal zijn en ‘alleen nog’ burgemeester van Aarschot en parlementslid? De vraag doet Jimmy glimlachen. “Ze zal er even van genieten dat ze niet meer niet om kwart over vijf uit bed moet. Maar Gwendolyn kan niet stilzitten. Je kunt haar niet opsluiten als een vogel in een kooitje. Daar wordt ze ongelukkig van en triest.”
’t Is de aard van het beestje, weet hij. “Het is een moordend ritme. Dagen van twintig uur werken en drie, vier uur slapen. Hoe ze dat volhoudt, dat verbaast mij nog elke dag. Maar ze doet het wel. En het gaat haar nog af, ook.”

Pyjama aan en slapen

Tot het plots te veel wordt, zelfs voor Gwendolyn Rutten. “In de voorbije zeven jaar heb ik het vier, vijf keer meegemaakt dat het op was. Echt op. Niet ziek, gewoon doodmoe. Dan trekt ze haar pyjama aan en pendelt ze drie dagen tussen het bed en de zetel. Geen klank, geen beeld. Slapen, alleen maar slapen.” En op maandag gezond weer op, klaar voor weer een jaar. “Hoe vaak heb ik haar gezegd: ‘Pas goed op jezelf.’ Dan knikt ze van ja. Tot acht minuten later de volgende call, de volgende sms komt. En zo gaat dat maar door.” Lachje. “Ik wens haar opvolger veel succes.”

Wennen wordt het ook aan het wegvallen van de vijandigheid. De relletjes. De conflictjes. De partijkeuzes die pijn doen en waarmee je intern geen vrienden maakt. “Je concurrenten zitten bij andere partijen”, weet Jimmy. “Maar je vijanden, die zitten in je eigen partij.”

Karel De Gucht is het daarmee eens. “Een partij is als een grote familie, met alle twisten van dien.” Toen hij zelf voorzitter was van de Vlaamse liberalen, twintig jaar geleden, had hij de piepjonge Gwendolyn Rutten als stafmedewerkster. “Haar intelligentie valt op”, zegt De Gucht. “In haar generatie zie ik weinig politici met meer talent. Het partijvoorzitterschap geeft macht. Dat spreekt haar aan, zoals het ook mij heeft aangesproken. Maar het is wel een eenzame job. Als het erop aankomt, sta je alleen. En moet je keuzes maken waarvan je weet dat niemand zal applaudisseren. Dat is ook haar overkomen.”

Politieke sympathieën zijn dan ook vaak tijdelijke bondgenootschappen, gesteund op gedeeld eigenbelang. Wat haar nu door sommige partijtoppers kwalijk wordt genomen – veelal off the record – klinkt een beetje zuur. Net zoals de lof die haar bij haar afscheid te beurt valt – zelfs on the record – een beetje stinkt. Want zij die haar nu roemen, hebben haar in het verleden meermaals vervloekt. En zij die haar nu liever kwijt dan rijk zijn, noemden haar ooit een mirakelvoorzitter. Vandaar deze terugblik, gekleurd maar gemeend, door de ogen van wie haar genegen is: haar man, haar beste vriendin, haar chauffeur. Of van wie haar professioneel niet meer nodig heeft: ex-politici Karel De Gucht, haar eerste baas, en Annemie Turtelboom, de blauwe plek in 7 jaar voorzitterschap.

*****

It’s been a hard day’s night / And I’ve been working like a dog / It’s been a hard day’s night / I should be sleeping like a log / But when I get home to you / I find the things that you do / Will make me feel alright

*****

The Beatles, die dag in koffiebar ‘Pauze’

Werken doe je als voorzitster als een hond, tot laat op de avond, waarna je als een blok in slaap zou moeten vallen. Maar na middernacht moet het er eerst nog allemaal even uit: het verhaal van de dag, de kleine ergernissen en de grote frustraties. Dan ben je blij dat hij er is, je man die zelf de hele dag intens bezig is geweest in zijn koffiebar, om als klankbord te dienen. En om een warm badje vol te laten lopen waarin je je om één uur ’s nachts kan laten wegglijden. Met hem – de begrijpende, immer rustgevende echtgenoot – op de rand van het bad, één en al oor. “Als ze thuiskomt, moet alles er even uit”, zegt Jimmy. Hij krijgt haar elke avond terug op een onvoorzien uur en in alle mogelijke staten. “Er zijn dagen dat ze roept en tiert en gooit. Na een uurtje is dat over. Maar nodig is het wel. Gwendolyn kropt niets op. Geen woede en geen verdriet. Als ze gaat slapen, neemt ze niets mee naar bed.”

Schmink? Niet nodig

Een uur of vier later gaat al de wekker af. En staat Geeraard Mareels (64) voor de deur, in deze winterweek met draaiende motor. Een leven lang heeft hij gewerkt. “Maar chauffeur zijn van Gwendolyn is de job van mijn leven”, zegt hij. “Ik ga haar zo hard missen straks. Tenzij ze minister wordt. Daar hoop ik op. Dan heeft ze opnieuw een chauffeur nodig. De mensen schatten haar soms verkeerd in. Ik ken haar als een vrouw van vlees en bloed, oprecht in haar emoties. Soms ben ik van halfzes ’s morgens met haar onderweg en zet ik haar ’s avonds laat in Aarschot weer af na een vergadering diep in West-Vlaanderen of na ‘Terzake’ of ‘De Afspraak’. Dan veegt ze het laatste restje maquillage af. ‘Zag ik er niet te moe uit?’, vraagt ze dan. En dan antwoord ik: ‘Gij hebt gene schmink nodig. Ge zijt goed zoals ge zijt.’ Dat meen ik ook. Die zeven jaar hebben haar niet getekend. Ze is er alleen maar sterker van geworden.” Een half miljoen kilometers hebben ze samen doorgebracht in de wagen. Anderhalf jaar van hun leven zowat. Dat schept een band. “Als ze ’s morgens instapt, zegt ze ‘goeiemorgen’ en gaat ze meteen aan het werk. Soms is het zo vroeg dat Erna, mijn vrouw, een extra boke voor haar smeert. Ik hoor dan alles wat ze zegt, maar ik los niets. De discretie van de chauffeur. ’s Avonds is dat anders. Dan loopt ze soms leeg. Zit er bij haar en Jimmy niets meer in de frigo, dan geeft Erna nog iets mee. Boerenkost voor twee.”

Relaxter

Dat ze het “absurd druk” heeft, maar dat het voorzitterschap haar niet heeft veranderd, zo voelt ook Britt Geens het aan, haar beste vriendin. Ze kennen elkaar van toen ze nog kleuters waren. “Het leven van Gwendolyn is de voorbije zeven jaar kleiner geworden”, zegt Britt. “Minder kennissen, minder tijd. Samen wandelen langs de Demer en iets drinken, dat is in haar geval strikt gelimiteerd tussen pakweg kwart over één en twintig voor drie. Maar als er iets fout loopt in haar vriendenkring, dan staat ze daar. Dan maakt ze tijd die ze eigenlijk niet heeft. De jongste weken is ze meer relax. Er is iets van haar afgegleden. Ik voel ook dat ze nood heeft aan iets nieuws. Op termijn zelfs buiten de politiek.”

*****

Ma come piove bene / sugl’impermeabili / E non sull’anima

*****

Paolo Conte, die dag in koffiebar ‘Pauze’

Dat het regent, zingt Paolo Conte. Maar zolang de overjas beschutting biedt, wordt de ziel niet nat. Rutten heeft bijwijlen zwaar onder vuur gelegen. “Als vrouw is ze harder aangepakt dan om het even welke man”, zegt Jimmy. Hij krijgt bijval van chauffeur Geeraard. “Hoe ze de voorbije maanden is aangevallen, dat is niet schoon. Dan heb ik compassie met haar. Terwijl ze de dingen gewoon sneller ziet dan iemand anders. Waar ze haar nu op aanvallen, daar zullen ze haar straks voor prijzen.”

Ook Britt staat ervan te kijken, van de vijandigheid die haar vriendin her en der lijkt op te wekken. “Wij gaan al 25 jaar samen naar Rock Werchter. Mij verbaast het, als we samen over die weide lopen, hoe het blijkbaar gepermitteerd is om pinten bier over een politica te kappen. Ik vind dat erg in haar plaats. Maar dan zegt zij: ‘Britt, trek het u niet aan.’ Zo zit zij in elkaar.”

Het is de geharde politica die dan spreekt. Zij die als voorzitster haar maatje Annemie Turtelboom liet vallen als Vlaams minister van ‘Turteltaks’. Intussen werkt Turtelboom voor de Europese Rekenkamer in Luxemburg. En zijn de scherpste scherven gelijmd. “Er was iets gebroken, maar dat hebben we achter ons gelaten”, zegt Turtelboom. “Die veerkracht kenmerkt ons allebei. We praten weer als vroeger. Over onze kinderen, onze mannen, de vakanties. Zelden nog over politiek. Zitten er krassen op haar ziel en op de mijne? Het zal wel. Maar kan het anders als je voluit gaat in je job en in je leven? Vijandschap is zo nutteloos.”

Je kunt het ook gewoon de logica van de macht noemen. “Elke toppoliticus streeft daarnaar”, zegt De Gucht. “Ik ook, in mijn tijd. Net als Gwendolyn nu. Met de jaren is ze harder geworden. En wordt de verleiding groter om te zien hoe ver je met die macht te ver kunt gaan. Heb je die macht dan nog onder controle? Ik heb me die vraag vaak gesteld. Zij zal dat nu ook doen, vermoed ik.” ’s Nachts, rond een uur of twee, in een warm bad. Als ze de volgende dag eens niet op moet. De toekomst kan elk moment beginnen.

Intimi over GWENDOLYN RUTTEN

Jimmy Geurts, haar man

Het ritme is moordend. Hoe ze het volhoudt, dat verbaast me nog elke dag

Britt Geens, haar vriendin

Krijgt ze op Werchter een pint bier over zich heen, dan zegt ze: ‘Trek het je niet aan, Britt’

Geeraard Mareels, haar chauffeur

Dit is de job van mijn leven. Ik ga haar zo missen straks

Annemie Turtelboom, ex-politica

We praten weer als vroeger. Er was iets gebroken, maar dat hebben we achter ons gelaten

Karel De Gucht, ex-politicus

Gwendolyn is een toptalent. Een echte machtspolitica, harder geworden met de jaren

Dit interview verscheen zaterdag 29 februari in Het Laatste Nieuws.