05 mei Vrijheid is nooit verworven. We moeten voor haar strijden, telkens weer opnieuw.

Tussenkomst tijdens de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement op 5 mei 2021 bij het bezoek van Dubravka Šuica, Europees Commissaris voor democratie. 

Mevrouw de vice-voorzitter van de Europese Commissie,

Dankuwel voor uw aanwezigheid en openheid tot dialoog.

Dankuwel om uw inzichten te delen over de conferentie die later deze week van start gaat over de toekomst van de Europese Unie.

De liberale fractie vindt het een goede zaak dat dit debat wordt opgestart.

Een samenleving moet immers in beweging blijven.  Stilstaan is achteruitgaan.

We zijn het aan onszelf verplicht om zonder taboes na te denken over wat er beter kan, wat er beter moet.

En met “wij” bedoel ik niet alleen de politici. Integendeel.

Met wij bedoel ik alle burgers van de Europese Unie.

“We, the citizens.”

Ik vrees, mevrouw de Vice-voorzitter, dat de Europese Unie precies bij die burgers de laatste tijd geen al te beste beurt heeft gemaakt.

In een debat zonder taboes moeten we dat durven zeggen.

Eerst was en is er het onvermogen om de migratiecrisis op een waardige en uniforme wijze aan te pakken. Misschien mede als gevolg daarvan, woedden populisme en extremisme opnieuw als een spook door Europa?

Vervolgens werd de Unie voor het eerst sinds haar bestaan kleiner in plaats van groter. The UK goes her own way.

En nu, sinds een jaar, woedt de coronapandemie. Ondanks de goede intentie om deze crisis gezamenlijk te bezweren, sputtert de Unie met haar vaccinatie-aanpak. De rest van de wereld wacht niet op ons, zoveel is duidelijk.

Problemen vaststellen is niet genoeg. We hebben oplossingen nodig.  Daar moet deze conferentie over gaan.

Mensen willen een Unie die de belangen van burgers verdedigt in de wereld. Een Unie die voor eerlijke concurrentie zorgt en onze mensen en bedrijven niet laat wegduwen.

Een Unie die waarden verdedigt in plaats van regeltjes te spuwen.

Meer demo-cratie, minder bureau-cratie.

We willen een Unie die een vuist maakt tegenover pharmabedrijven die met onze voeten spelen.

Een Unie die denkt en handelt op lange termijn, zoals in de aanpak van de klimaatcrisis. Een Unie die dat doet op een slimme manier, door er ook een innovatief economisch succesverhaal van te maken.

Een Unie die de migratiecrisis waardig maar uniform aanpakt. Op één continent met open binnengrenzen is het kafka om 27 verschillende migratiesystemen te hebben.

Burgers willen een Unie die niet met zichzelf bezig is, maar die hén een toekomst geeft.

Dit debat moet dan ook niet gaan over instellingen of politique politicienne. Niemand heeft boodschap aan een rondje Brussels for insiders.

Het debat moet gaan over een betere toekomst voor alle Europeanen.

Maar tegelijk mag dat geen excuus zijn om oplossingen in de weg te staan.

Het fenomeen is bekend : al te vaak verschuilen lidstaten zich onder de Brusselse paraplu om Europa géén slagkracht te geven en om hun eigen falen te maskeren. Daar doen wij niet aan mee.

Geen taboes in de thema’s wil daarom voor ons ook zeggen : geen taboes in de oplossingen.

Als meer Europa het antwoord is, dan zal er meer Europa moeten komen. Ook als de verdragen daarvoor moeten veranderd worden.

Als meer slagkracht wil zeggen, dat de organisatie eenvoudiger moet, dan zal er hervormd moeten worden.

Maar ook omgekeerd : als te veel afstand betekent dat mensen hun vertrouwen verliezen, dan is ook meer impact voor lidstaten voor ons geen taboe.

Onze fractie is ervan overtuigd dat meer samenwerking in een open unie het antwoord is op heel wat globale vraagstukken van vandaag: klimaatopwarming, Big Tech, privacy, pandemieën, economische globalisering…

Alleen staan we als klein land, als kleine regio in het hart van Europa, nergens. Wij hebben baat bij een open samenleving en een open economie.

Deze boodschap, tegelijk het succesverhaal van de Europese Unie sinds de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, is alléén haalbaar als de Unie tegelijk houvast biedt aan wie verloren loopt of teleurgesteld is. We moeten dus durven hervormen, en de lat hoog leggen.

Mevrouw de vice-voorzitter,

Tot slot nog een bedenking waarvan ik had gehoopt dat ik ze nooit had moeten maken.

Boven alles moet Europa voor ons de liberale democratie met rechten en vrijheden voor burgers blijven verdedigen en uitdragen. Want ondanks de gebreken en tekortkomingen, hebben we hier de best mogelijke samenlevingsvorm ter wereld.

Wie daar aan twijfelt, moet maar eens in de schoenen gaan staan van al wie niet behoort tot de kant van de machthebbers : werkende mensen, kleine ondernemers, of vrouwen, holebi’s en minderheden…

Na jaren vooruitgang, staan onze rechten en vrijheden vandaag opnieuw onder druk. Niet alleen buiten de Unie, maar veel erger : ook binnenin.

Op een paar dagen van Bevrijdingsdag (V-day) en van het feest van de Europese Unie, is onze boodschap aan u, mevrouw de commissaris van democratie, heel helder:

u kan op ons rekenen in deze strijd voor de democratie, voor individuele rechten en vrijheden.
Want vrijheid is helaas nooit definitief verworven:

we moeten haar blijven veroveren, keer op keer opnieuw.

Ik dank U.