16 mrt ‘Waarschuw me als ik te veel politica word’

“Het is perfect mogelijk om voor vrouwenrechten op te komen en graag met mannen te werken.” “Ik zie de mannen dolgraag.” “Ik ook, vooral de mijne.” De ‘toptransfer’ van Goedele Liekens maakt het emancipatiediscours van Open Vld helemaal ‘compleet’, beseft Gwendolyn Rutten. Het blauwe konijn: “Als mannen mij nafluiten, draai ik me nog eens om.” De blauwe voorzitter: “Ik kijk uit naar je intrede in de Kamer.”

Een blauwe streep op de wangen? Dat kan, maar dat hele kleurenpalet moet daar niet bij.” Liekens en Rutten zijn het roerend eens wanneer onze fotograaf een schilderset uit de Lidl tevoorschijn haalt voor de foto. Van welke kleuren ze ooit een aanbod kreeg, willen we weten.

Liekens: “Van bijna allemaal. Maar de keuze voor Open Vld is even logisch als het feit dat ik nu in de politiek stap. Dit is het vervolg van 20 jaar engagement voor de Verenigde Naties en in mijn tv-werk. De liberale filosofie zit daar al jaren in. Zaken als transgenders, zelfmoord, homofilie of gewoon over seks spreken: ik heb dat mee uit de taboesfeer gehaald. ‘Maak uw eigen keuzes, maar weet dat
uw vrijheid eindigt waar die van iemand anders begint’, dat zeg ik al van in de tijd van ‘De lieve lust’.”

Mevrouw Rutten, u grossiert dezer dagen in vrouwelijke witte konijnen, maar wat kunnen die de politiek nog bijbrengen? Vaak luidt hun eigen antwoord na enkele jaren ‘niks’. En druipen ze ontgoocheld af.

Rutten: “Wel, het zijn misschien wel politieke nieuwkomers, maar zeker geen nieuwkomers in de samenleving. Het zijn allemaal vrouwen met een eigen boodschap en ervaring die ons komen vervoegen. Sihame El Kaouakibi (oprichtster van het jongerenplatform Let’s Go Urban en op de tweede plaats op de Vlaamse lijst in Antwerpen, red.) is een schitterend voorbeeld van een ondernemer met
allochtone roots, Goedele trekt al jaren aan de kar voor vrouwenrechten en Lynn Wesenbeek is een journaliste die Europa op een bevattelijke manier bij de mensen kan brengen. Uiteraard zijn het bekende mensen, maar dat zouden ze in de politiek ook geworden zijn.”

De particratie heeft de neiging om mensen die ‘out of the box’ denken wel leuk te vinden, maar niet té leuk. Volgens Margriet Hermans is het onvermijdelijk dat u tegen de muur loopt, mevrouw Liekens.

Liekens: “Dat zal ik dan moeten vaststellen, maar het is wel één van de redenen waarom ik zo lang getwijfeld heb om de stap te zetten. Ik ben er zeker van dat ik vroeger teleurgesteld geweest zou zijn, als ik er niet in geslaagd zou zijn eigenhandig de stroom van de rivier te verleggen. Nu zal ik blij zijn als ik een steen in de rivier kán verleggen. Maggie De Block verwoordde het mooi: de mildheid van de
vijftigplusser moet me in staat stellen om te weten dat ik nooit 100 procent mijn goesting zal krijgen. Maar ook in een bedrijf is dat zo. Zelfs al ben je de baas, wat ik destijds was.”

Rutten: “En er is ook de mildheid van de voorzitter. Ik heb het DNA van Open Vld toch wel veranderd. Ik ben meer de spelverdeler van een groep mensen met sterke meningen, geen voorzitter die de zweep hanteert.”

Liekens: “Ik las ergens een reactie van iemand die over mijn beslissing schreef: ‘Dat is geen politica.’ Tja, gelukkig maar, denk ik dan. Tegen mijn omgeving heb ik al gezegd: ‘Waarschuw me als ik te veel politica word.’ Ik wil vooral vanuit mijn eigen kracht en kennis op mijn thema’s blijven werken.”

Rutten: “Blijf jij maar vooral Goedele.”

Is Open Vld geen Spaanse herberg aan het worden? Een overloper van CD&V, een overloper van N-VA, een journaliste, een seksuologe, een filosofe… Het kan niet op.

Rutten: “Ach, ik ga niet beginnen met het opsommen van onze talenten van eigen kweek, want het zijn er te veel. Maar het is waar: wij hebben de wind in de zeilen. En als je je goed voelt en resultaten boekt, spreekt dat mensen aan. In dat geval zou ik niet weten waarom je zou zeggen: ‘Wij blijven een gesloten clubje.’ Het lijkt me nogal evident dat mensen met een sterke overtuiging bij de liberalen thuishoren.”
Iemand die al jaren dezelfde strijd tegen vrouwenbesnijdenissen voert als Goedele – Assita Kanko – is recent van de liberale MR naar de N-VA overgestapt. Op vlak van vrouwenrechten en islam spreekt N-VA klaardere taal, vindt ze.

Liekens: “Iedereen maakt zijn eigen keuzes. Ik kijk ernaar uit om met Assita samen te werken, want het is een straffe madam. Maar ik vind dat Open Vld een enorm palmares heeft op het vlak van vrouwenrechten. En wat ik ook geleerd heb door mijn werk bij de VN: de keiharde lijn, daar krijg je op het terrein niet zoveel mee gedaan. Alle problemen moeten benoemd kunnen worden, maar als je echt
iets wil veranderen, moet je diplomatisch zijn. In Irak is de VN in vluchtelingenkampen ‘family planning’ gaan promoten. Dat viel daar heel slecht. Wel, dan zijn we het maar ‘birth spacing’ gaan noemen. En toen kwamen de mannen wel met hun vrouwen. Oplossingen schuilen vaak in compromissen.”

Ook in ons land gebeuren ze, de vrouwenbesnijdenissen en gedwongen huwelijken. Slaat migratie de strijd voor vrouwenrechten terug in de tijd?

Rutten: “Als ik mijn dochter vertel over hoe mijn grootmoeder op haar 14de moest stoppen met school en pas mocht stemmen vanaf haar 25ste, dan kan die dat nauwelijks geloven. En ja, dat zijn discussies die je vandaag ziet terugkeren. In het onderwijs is het een realiteit dat mensen met een migratieachtergrond veel vaker van het normale schooltraject worden weggeduwd. Of niet gestimuleerd
worden om verder te studeren. Het verhaal van Meyrem Almaci (Groen) spreekt boekdelen. Had zij geluisterd naar wat men haar adviseerde, was ze nooit toppoliticus geworden. Te vaak gaan we ervan uit dat mensenrechten en vrijheden voor altijd verworven zijn. Neen, je moet ze blijven verdedigen. Daarom zijn rolmodellen zo belangrijk. En hoe meer sterke vrouwen hun stem laten horen in de politiek, hoe beter.”Oké, maar als ik u hoor pleiten voor een genderevenwicht in de volgende regeringen, dan denk ik: ‘Dames, we zijn 2019.’ Maak gewoon de beste figuren minister.

Liekens: “Akkoord, maar wie is de beste? Het is wetenschappelijk honderd keer bewezen dat de blinde vlek in ons hoofd selectieprocedures in een bepaalde richting stuurt. Machtsfuncties worden vaker met mannen geassocieerd dan met vrouwen. Zowel mannen als vrouwen maken zich daar trouwens schuldig aan.”

Rutten: “Hoeveel brieven ik krijg die beginnen met ‘Meneer de minister’…”

Soms is de Wetstraat inderdaad nog een machowereld. Patrick Dewael (Open Vld) zei ooit tegen Katrien Partyka (CD&V) dat het goed is dat ze af en toe op haar knieën ligt, maar dat ze dat beter voor andere gelegenheden voorbehoudt. Zou hij dat vandaag nog kunnen zeggen tegen Kamerlid Liekens?

Liekens: “Ik zou hem absoluut aanraden om dat eens te proberen.”

Rutten: (lacht) “Patrick zit daar nog altijd mee. Hij doelde op de Kerk, maar is toen verkeerd begrepen.”

Vandaag zou hem dat vast de #MeToo-ban opleveren.

Liekens: “Ik weet niet hoe hij het bedoelde, maar het is nog geen #MeToo.”

Wat ik bedoelde was dat veel mannen vinden dat die #MeToo-stempel tegenwoordig nogal snel wordt opgeplakt. ‘Mogen we ocharme niks meer?’ is ook een discours dat in de politiek succesvol is.

Liekens: (blaast) “De grens tussen #MeToo en geen #MeToo is gewoonlijk heel helder, hoor. Dit is geen strijd tussen mannen en vrouwen. Het is een strijd tegen onfatsoenlijk gedrag, tegen machtsmisbruik, ongewenst betasten en stalken. Maar er is niemand die zegt dat mannen niet meer mogen flirten. Integendeel. En vrouwen ook. Maar als de andere er niet mee gediend is, moet het stoppen.”

Rutten: “Het is perfect mogelijk om op te komen voor vrouwenrechten en heel graag met mannen samen te werken.”

Liekens: “Ik zie de mannen dolgraag.”

Rutten: “Ik ook. Vooral de mijne.”

Liekens: “Mij mogen ze zelfs nafluiten op straat. Sterker nog: als het gebeurt en ze beginnen me niet te intimideren, draai ik me nog eens om en zwaai ik eens met mijn heupen. Geen probleem. Op mijn leeftijd ben je daar blij mee.”

Rutten: “Ik kijk uit naar je intrede in de Kamer.”

Liekens: “Heb je trouwens die fotomontage van onze persconferentie gezien, waarin ik zogezegd voor meer blowjobs pleit en jij me corrigeert dat ik blauwe jobs bedoel? Grappig. Ik heb die prent meteen op mijn Instagram-account gezwierd met de opmerking dat het ene het andere toch niet uitsluit.”

De slinger is niet doorgeslagen?

Rutten: “Er zijn een aantal gevallen geweest waarbij de publieke veroordeling wel heel erg snel ging, vind ik. Als liberaal had ik het daar lastig mee. Het is niet omdat je een bekend figuur bent, dat je plots geen rechten meer hebt.”

Liekens: “Dat is zeker waar. En ik ben kwaad op vrouwen die #MeToo misbruikt hebben om oude rekeningen te vereffenen, want zij ondergraven die hele beweging. Maar weet u wanneer de slinger te ver doorgeslagen zou zijn? Als vaders tegen hun zonen zouden moeten zeggen: ‘Jongen, pak toch maar een flesje pepperspray mee als je uitgaat, want je moest maar eens lastiggevallen worden door de vrouwen.’”

Volgens Assita Kanko zijn vrouwen te vaak elkaars concurrenten in de weg naar boven. Denkt u dat alle liberale dames staan te juichen bij uw komst?

Liekens: “Oei, dat weet ik niet.”

Rutten: “Het was voor iedereen een verrassing, maar de reacties zijn heel goed. Goedele past gewoon in een verhaal waarin heel veel mensen hun kans krijgen. Bekijk onze lijsten: dat is een heel diverse afspiegeling van de samenleving.”

In West-Vlaanderen wilde de ‘sterke vrouw’ Mercedes Van Volcem niet wijken voor de ‘sterke, maar jongere vrouw’ Emmily Talpe. Had Francesco Vanderjeugd zich niet opgeofferd, was de boel ontploft.

Rutten: “Dat kan gebeuren, hé. Ook dat is emancipatie. (lacht)”

Liekens: “Ook daar zie je toch hoe mannen en vrouwen anders bekeken worden. Mannen die hard en stoer overkomen, zijn sterke leiders. Vrouwen worden heel snel ‘bitches’ die een ‘sjakossengevecht’ voeren. Ook dat is wetenschappelijk onderzocht. En het weerhoudt vrouwen er soms van om te durven kiezen voor een publieke rol.”

Rutten: “Vroeger maakte ik in debatten vaak de fout om harder te gaan praten om te tonen dat ik me niet liet kisten. Daar ben ik van af. Nu doe ik mijn ding en zeg ik tegen tegenstanders die zich fel opwinden: ‘Adem eens diep in en uit.’ Mensen haken af als ze politici zien die naast elkaar staan te roepen.”

Liekens: “Ik zou hen ook gewoon laten uitrazen. En dan later de dialoog aangaan.”

Theo Francken (N-VA) trekt de Kamerlijst in uw provincie. Dat is een hevige.

Liekens: “Da’s interessant, want ons wereld- en mensbeeld verschilt toch wel. Maar ik heb hem al eens ontmoet bij de VN en toen was hij heel vriendelijk en lief. Je moet de mens en de politicus altijd scheiden.”

Mevrouw Rutten, u moet eigenlijk wel blij zijn met de komst van Goedele. U haalt de vrouw binnen die uw generatie seksueel bevrijd heeft.

Rutten: “Jazeker. En ik heb al haar boeken thuis liggen, zij het niet in het nachtkastje. (lacht)”

Van welk werk hebt u het meeste geleerd? De vaginaboeken, ‘Sex Tape’ of haar deskundig commentaar bij de scheefpoeperij van de Pommelines van deze wereld?

Rutten: “Ik beken: ‘Temptation Island’ is mij niet vreemd. Ik heb twee tieners in huis en dus kijk ik mee.”

Liekens: “In vergelijking met wat ik in het dagelijks leven te horen krijg, zijn die mensen van ‘Temptation Island’ sissies. Die zitten drie weken afgesloten van de wereld rond een zwembad en die worden verliefd omdat ze vaststellen dat het de eerste keer in hun leven is dat ze zo diep met andere mensen kunnen praten. Dat is de smartphonegeneratie, hé.”

Rutten: “Oké, we gaan alle gsm’s bannen uit het parlement. Dan zal er meer geluisterd worden naar elkaar.”

Liekens: “Of het wordt daar ook ‘Temptation Island’. (lacht)”

Niks is Open Vld vreemd, hoor. Tijdens de fractiedagen is het de traditie om naakt in zee te springen ’s nachts.

Liekens: “Serieus?”

Rutten: (gespeeld) “Ja, dat moest ik je nog vertellen. Al denk ik dat het meer stoerdoenerij is dan iets anders.”

Liekens: “En in welk land is dat?”

Rutten: “In Oostende. Vandaar dat er weinig spektakel aan is, als je begrijpt wat ik bedoel?”
Liekens: “Ah ja, daar is het water te koud voor, zeker?”

Rutten: (giert het uit) “Ach Goedele, het is zo’n typische urban legend van de Wetstraat: niemand weet er het fijne van, maar er wordt heel veel over gepraat.”

Waar ligt uw ambitie? Staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking worden?

Liekens: “Daar is met geen woord over gesproken.”

Rutten: “Ik zeg aan al onze mensen dat politiek draait om ‘iets doen’ en niet om ‘iets zijn’. Zij die die ingesteldheid het meest belichamen, hebben de grootste kans om iets te worden.”

U kon het al eens geworden zijn, zegt de tamtam. Steve Stevaert had de job voor u in de aanbieding.

Liekens: (laat stilte vallen) “We kunnen het hem helaas niet meer vragen, hé. Ach, dat zijn zo van die verhalen…”

Uw voordeel tegenover andere nieuwkomers is misschien dat niets u nog uit uw lood kan slaan. Achterklap, afrekeningen, ‘boekskes’ die in uw liefdesleven duiken…

Liekens: “Ik heb het allemaal al gehad, bedoelt u? Ja, dat is zo. Al moet ik mezelf soms toch bedwingen om niet in te gaan op al die negativiteit op Twitter en Facebook. Terwijl het niks voorstelt, hé.”

Het belangrijkste verschil tussen BV’s en politici is dat we van de tweede groep zelden schrijven met wie ze in bed duiken.

Liekens: “Dus straks ga ik heel veel leuke roddels te weten komen?”

Politieke journalisten stellen ook geen vragen zoals: ‘Hebt u aan uw gezicht laten werken?’ Maar nu we hier toch zijn…

Liekens: (spant haar hals op) “Kijkt u maar eens van dichtbij, hoor. Ik ben bijna 10 kilo afgevallen. Misschien is het daarom dat u dat denkt?”

Rutten: “Of omdat je er zo goed uitziet, Goedele.”

Stopt u eigenlijk met uw tv-werk als u verkozen wordt?

Liekens: “Als mensen me beu gezien zijn en dat dus aanzet om op mij te stemmen, zeg ik volmondig ja. We moeten toch met onszelf kunnen lachen, hé, Gwendolyn.”

Dit artikel verscheen in Het Laatste Nieuws op 16 maart 2019.

Geschreven door Dieter Dujardin | Photocredit: Jan De Meuleneir